Saopštenje za javnost povodom
Međunarodnog dana osoba sa invaliditetom
Međunarodni dan osoba sa invaliditetom obeležava se 3. decembra svake godine kako bi se promovisalo puno i ravnopravno učešće osoba sa invaliditetom i preduzele mere za uključivanje osoba sa invaliditetom u sve aspekte društvenog razvoja.
Međunarodni dan osoba sa invaliditetom – 3. decembar, proglašen od strane UN-a 1992. godine od kada se obeležava u celom svetu, prilika je da se skrene pažnja svetske i domaće javnosti na jednu od najvećih marginalizovanih grupa (prema podacima Svetske zdravstvene organizacije između 12% i 15% stanovništa ima neku vrstu invalidnosti) i na brojne probleme sa kojima se ona suočava zbog nejednakih društvenih mogućnosti, ali i da se ukaže na to da o osobama sa invaliditetom i različitim preprekama na koje nailaze, kao i potencijalima, treba govoriti tokom cele godine, a ne samo na ovaj dan.
Ove godine Međunarodni dan osoba sa invaliditetom u svetu obeležavaće se u periodu od 30. novembra do 4. decembra, pod sloganom UN-a: „Gradimo budućnost: ka inkluzivnom, održivom i pristupačnom svetu za osobe sa invaliditetom posle pandemije COVID-19″, dok će u Srbiji sve aktivnosti tim povodom biti organizovane u oviru ovogodišnje kampanje koju realizuju Ministarstvo za rad, zapošljavanje, boračka i socijalna pitanja – Sektor za zaštitu osoba sa invaliditeotm i NOOIS „Srbija bez barijera“.
U Srbiji živi oko 800.000 osoba, a u svetu se sa problemima invaliditeta suočava oko milijardu ljudi. Kako invalidnost direktno ili indirektno pogađa i članove njihovih porodica, sa sigurnošću se može tvrditi da je to problem za oko 2 i po milijarde ljudi na Planeti koji najčešće žive na granici ili ispod granice siromaštva, a češće nego drugi suočavaju se sa raznim vidovima diskriminacije i kršenja ljudskih prava.
Nacionalna organizacija osoba sa invaliditetom Srbije (NOOIS) kao reprezentativna organizacije ove kategorije građana koja zastupa interese oko 800.000 osoba sa invaliditetom i njihovih zakonskih zastupnika, okupljenih u 15 Saveza osoba sa invaliditetom u čijoj mreži je više od 450 lokalnih udruženja, PODSEĆA javnost na neke od najvećih rezultata ostavarenih u ovoj kriznoj godini, obeleženoj pandemijom izazvane virusom COVID-19 koja posebno pogađa osobe sa invaliditetom:
– Usvojena je Strategija unapređenja položaja osoba sa invaliditetom u Republici Srbiji za period od 2020. do 2024. godine koja ima za cilj poboljšanje sveukupnog društvenog i ekonomskog položaja osoba sa invaliditetom i njihovo ravnopravno učešće u društvu uklanjanjem prepreka u oblasti pristupačnosti, participacije, jednakosti, zapošljavanja, obrazovanja i obuke, socijalne zaštite, zdravstva i drugih oblasti
– U toku je usvajanje prvog dvogodišnjeg Akcionog plana za implementaciju Strategije za period 2021 – 2022. godine.
– Ratifikovan je Sporazum iz Marakeša o olakšavanju pristupa objavljenim delima za osobe koje su slepe, slabovide ili sa drugim teškoćama u čitanju
– Preduzet je niz mera od strane Vlade Republike Srbije na sprovođenju 25 preporuka Komiteta za prava osoba sa invaliditetom koje iziskuju kontinuiranu realizaciju
– Postignut je značajan napredak u oblasti ostvarivanja biračkih prava za osobe sa invaliditetom
– Zahvaljujući dobroj saradnji između Ministarstva za rad, zapošljavanje, boračka i socijalna pitanja i NOOIS-a, uključujući i brojne Saveze i lokalna udrženja iz cele Srbije, u sklopu kampanje „Srbija bez barijera“ postavljeno je 109 rampi i hidrauličnih platformi u preko 40 lokalnih samouprava čime su, posle više decenija postojanja i rada prvi put od osnivanja brojni objekti postali dostupni osobama sa invaliditetom, a takođe je rađeno i na povećanju pristupa saobraćajnicama, informacijama i komunikacijama za gluve i slepe osobe
– Povećan je broja sadržaja sa titlovima u medijima, kao i obim besplatnih prilagođenih udžbenika učenicima sa invaliditetom Ali, i pored brojnih pomaka, osobe sa invaliditetom u Srbiji i dalje ne uživaju dovoljno prava koja bi im omogućila punu jednakost i uključenost u sve društvene tokove. Osobe sa invaliditetom, njih preko 800.000 koliko živi u Srbiji, treba da učestvuju u donošenju svih odluka važnih za njihov život preko svojih organizacija.
Invalidske organizacije okupljene u Nacionalnu organizaciju osoba sa invaliditetom Srbije (NOOIS) zato TRAŽE:
– donošenje posebnog Zakona o organizacijama osoba sa invaliditetom
– jasne protokole u slučajevima ugroženosti javnog zdravlja, posebno u kontekstu pandemije izazvane virusom COVID-19 i drugim vanrednim situacijama kako bi se osiguralo da pristup zdravstvenoj zaštiti, uključujući i druge mere zaštite, nisu diskriminatorne za osobe sa invaliditetom
– izmenu niza propisa kako bi se pravni okvir Srbije u potpunosti uskladio sa odredbama Konvencije, naročito u oblastima: deinstitucionalizacije, smanjenja diskriminacije, reforme sistema starateljstva i oduzimanja poslovne sposobnosti, pristupačnosti, servisa podrške, položaja dece i žena sa invaliditetom, procene invalidnosti i naročito poboljšanja socio-ekonomskog položaja osoba sa invaliditetom
Takođe, NOOIS i dalje OČEKUJE punu saradnju i uključenost u donošenju svih relevantnih zakona i odluka, podsećajući sve relevantne institucije, resorna ministarstva i donosioce odluka na moto evropskog invalidskog pokreta „Ništa o nama bez nas“, što je istovremeno i u skladu sa Konvencijom UN o pravima osoba sa invaliditetom. NOOIS PREDLAŽE da sve republičke institucije, kao i sve lokalne samouprave u Srbiji, u sve svoje planove i politike uključe pitanja invalidnosti kao deo opšteg pristupa i sagledavanja invalidnosti kao pitanja ljudskih prava .
